«ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ & ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ»

«ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ & ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ»

              «Η΄ θα βρούμε το δρόμο, ή θα τον ανοίξουμε!»

                             Στρατηγός Αννίβας, 212 π.Χ.

Η έρευνα και η ανάπτυξη των Εγκληματολογικών Επιστημών (Forensic Sciences) αποτελεί βασική προτεραιότητα και υποστηρίζεται θερμά σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Προς την κατεύθυνση αυτή εξάλλου, πολλά Ερευνητικά Προγράμματα της Ε.Ε. έχουν ως αντικείμενο την ανάπτυξη καινοτόμου τεχνολογίας στον τομέα της Ασφάλειας, λόγω του υψηλού κοινωνικού αντίκτυπου (social impact) των δράσεων αυτών.

Σε μια ιστορικά δύσκολη χρονική συγκυρία για την χώρα μας, η επένδυση στην γνώση, την έρευνα και τις νέες τεχνολογίες αναδεικνύεται ως η μόνη αξιόπιστη επιλογή αλλά κι ελπίδα, για την αναστροφή του υφιστάμενου κλίματος και τη δημιουργία ευοίωνων προοπτικών ανάπτυξης και ευημερίας. Σε μια εποχή που απαιτείται όχι μόνο η γνώση αλλά και η εξειδίκευση, η αναβάθμιση του επιπέδου της Δημόσιας Διοίκησης σε ανθρώπινο δυναμικό και μέσα, έχει πολλά να προσφέρει στο κοινωνικό σύνολο.

Δύο είναι οι βασικοί πυλώνες για την επίτευξη αυτού του στόχου:

1. Εξειδικευμένη εκπαίδευση προσωπικού

2. Αναβάθμιση υλικοτεχνικού εξοπλισμού

1. Εκπαίδευση

Είναι γενικά παραδεκτό ότι το επίπεδο των Εγκληματολογικών Υπηρεσιών μιας χώρας προσδιορίζει και (προσδιορίζεται από) το επίπεδο του Πολιτισμού της. Ο σεβασμός των δικαιωμάτων του ανθρώπου από την μια και η υποχρέωση διαφύλαξης της κοινωνικής ειρήνης από την άλλη, τελούν διαχρονικά σε μια αμφίδρομη και αέναη ισορροπία. Υπό το πρίσμα αυτό, ο χώρος των Επιστημών θα μπορούσε να συμβάλει αποφασιστικά στην ταχύτητα απονομής της δικαιοσύνης και την εμπέδωση του αισθήματος ασφαλείας των πολιτών μέσα από την εξειδικευμένη εκπαίδευση στελεχών, με γνώμονα τις λειτουργικές ανάγκες των Εγκληματολογικών Υπηρεσιών.

Δυστυχώς μέχρι και σήμερα, εν έτει 2015, στην χώρα μας δεν υφίσταται ούτε ένα Ακαδημαϊκό πρόγραμμα σπουδών στην Εφαρμοσμένη Εγκληματολογία (Applied Forensics), όταν πλήθος αντίστοιχων Προγραμμάτων λειτουργούν επί σειρά ετών στους τομείς της Θεωρητικής Εγκληματολογίας (Criminology), η οποία ενσωματώνει θεωρητικές γνώσεις Νομικής, Σωφρονιστικής, Κοινωνιολογίας, Ψυχολογίας, Ανακριτικής κ.λπ. Το γεγονός αυτό έχει ως συνέπεια την τεράστια έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού για το ειδικό αυτό λειτούργημα, καθιστώντας αναγκαία την παροχή πρόσθετης εκπαίδευσης – μετεκπαίδευσης (στο εσωτερικό ή στο εξωτερικό) πτυχιούχων διαφόρων κατηγοριών, προκειμένου αυτοί να μπορούν να ανταποκριθούν στα ειδικά τους καθήκοντα.

Πέρα από την έλλειψη ειδικά κατηρτισμένου  προσωπικού για όλο το φάσμα της Εφαρμοσμένης Εγκληματολογίας, στην χώρα μας εκλείπει παντελώς η οργανωμένη και συστηματική Έρευνα & Ανάπτυξη (Research & Development) πάνω στα συγκεκριμένα επιστημονικά πεδία, καθώς η όποια ερευνητική δραστηριότητα περιορίζεται σε αποσπασματικές και μεμονωμένες προσπάθειες ιδιωτών και Αστυνομικών επιστημόνων με έντονο ενδιαφέρον προς τον ταχύτατα εξελισσόμενο χώρο των Εφαρμοσμένων Εγκληματολογικών Επιστημών. 

Η θέσπιση εξειδικευμένων Προγραμμάτων Σπουδών σε προπτυχιακό/μεταπτυχιακό επίπεδο αλλά και σε Διατμηματική βάση στους τομείς της Εφαρμοσμένης Εγκληματολογίας, θα αποτελούσε μια σημαντική καινοτομία για τα ακαδημαϊκά δεδομένα της χώρας μας, παρέχοντας μια νέα διάσταση κοινωνικής προσφοράς με ευρύτατο πεδίο εφαρμογών: Γενετική Ιατροδικαστική, Τοξικολογία, Προηγμένη χημική ανάλυση, Βλητική διερεύνηση, Ηλεκτρονικό έγκλημα και ψηφιακά δεδομένα, είναι μόνο μερικοί από τους τομείς δράσεις.

Ήδη σε αρκετές χώρες έχουν θεσπισθεί Μεταπτυχιακά Προγράμματα Σπουδών, εξειδικευμένα στο συγκεκριμένο επιστημονικό πεδίο (π.χ. Forensic Nanotechnology), προσφέροντας τη δυνατότητα καινοτόμου έρευνας κι εκπαίδευσης σε ένα διαρκώς εξελισσόμενο και διευρυνόμενο επαγγελματικό τομέα, ενώ παράλληλα διοργανώνονται Διεθνή Συνέδρια στον τομέα της Ασφάλειας, για την προώθηση της Έρευνας και της Καινοτομίας.

Η πιθανή δημιουργία ενός κατάλληλου Προγράμματος Σπουδών στην χώρα μας, θα μπορούσε ενδεχομένως να αποτελέσει έναν πόλο έλξης υποψηφίων σε διεθνές επίπεδο, με ιδιαίτερα θετικές επαγγελματικές προοπτικές. Η αξιοποίηση διεθνών πόρων και προγραμμάτων προς την κατεύθυνση αυτή, θα παρείχε μια νέα ερευνητική διάσταση σε ένα επιστημονικό πεδίο, το οποίο σήμερα εκλείπει παντελώς από την χώρα μας, καθώς και τη δυνατότητα πιστοποίησης και αναβάθμισης τόσο των υφιστάμενων υποδομών όσο και του επιστημονικού δυναμικού της Υπηρεσίας μας.

2. Αναβάθμιση υλικοτεχνικού εξοπλισμού

Πέρα από την απαιτούμενη επιστημονική επάρκεια του προσωπικού, στην εξαγωγή μιας έγκυρης και ασφαλούς Δικαστικής Πραγματογνωμοσύνης, καθοριστική σημασία διαδραματίζει και η ποιότητα του διαθέσιμου εξοπλισμού. Αδιαμφισβήτητα οι τεχνολογικές δυνατότητες του εξοπλισμού της περασμένης τριακονταετίας, δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να ανταποκριθούν ούτε στο εύρος των τιθέμενων ερωτημάτων, ούτε στην απαιτούμενη ταχύτητα διεκπεραίωσης αυτών. Ο συνεχώς διευρυνόμενος όγκος εξεταζόμενων πειστηρίων αλλά και η αλματώδης εξέλιξη της τεχνολογίας καθιστούν αναγκαία την επιστημονική διερεύνηση υποθέσεων που άπτονται προηγμένης τεχνολογίας (Ηλεκτρονικό Έγκλημα κ.λπ).

Υπό το πρίσμα αυτό καθίσταται επιτακτική η ανάγκη εκσυγχρονισμού και αναβάθμισης των υποδομών της Υ.Ε.Ε.Β.Ε. στην Θεσσαλονίκη, σε αντιστοιχία με τις υφιστάμενες της κεντρικής Υπηρεσίας στην Αθήνα (Δ.Ε.Ε.). Με δεδομένο το εύρος της εδαφικής της αρμοδιότητας, στην οποία περιλαμβάνεται πλέον η μισή Ελληνική Επικράτεια (από ΘΕΣΣΑΛΙΑ μέχρι ΕΒΡΟ) - μετά και την πρόσφατη επέκταση αυτής σε Ήπειρο και Βόρειο Αιγαίο με βάση τον Νόμο περί αναδιάρθρωσης της ΕΛ.ΑΣ.- , προβάλλει αδήριτη η ανάγκη διεύρυνσης των υφιστάμενων δομών.

Προς την κατεύθυνση αυτή δρομολογήθηκε (για πρώτη φορά στα χρονικά) η ένταξη του αναγκαίου εξοπλισμού για την ανάπτυξη εργαστηριακών υποδομών στο Πρόγραμμα Ε.Σ.Π.Α. (Τοξικολογικό Εργαστήριο, Εργαστήριο Ηλεκτρονικής Μικροσκοπίας, Εργαστήριο Εξέτασης Φωνής και Ήχου κ.λπ.), το σύνολο των οποίων έτυχε θερμής υποδοχής από την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας.

Κομβικής σημασίας για την εξιχνίαση μεγάλου αριθμού υποθέσεων αποτελεί και η ίδρυση Εργαστηρίου Ανάλυσης Βιολογικών Υλικών (DNA) στην Θεσσαλονίκη. Η προοπτική ίδρυσης ενός τέτοιου Εργαστηρίου εμπίπτει στον αναγκαίο Στρατηγικό σχεδιασμό για το μέλλον αυτής της Υπηρεσίας, καθώς συμπεριλαμβάνει εξ΄ορισμού και την μετεγκατάσταση της Υ.Ε.Ε.Β.Ε. στα πρότυπα της Δ.Ε.Ε. Στην υφιστάμενη κτιριακή υποδομή έχουν ήδη εξαντληθεί όλα τα περιθώρια αξιοποίησης εργαστηριακών χώρων και για τον λόγο αυτό η εξεύρεση κατάλληλου κτιρίου ικανού να στεγάσει το σύνολο των υποδομών της Υ.Ε.Ε.Β.Ε. πρέπει από τώρα να απασχολήσει σοβαρά την Ηγεσία.

Η ίδρυση των ανωτέρω Εργαστηρίων θα αποσυμφορήσει σε μεγάλο βαθμό τον όγκο εργασίας της Δ.Ε.Ε, μειώνοντας σημαντικά τον χρόνο εξέτασης ευαίσθητων ιχνών - πειστηρίων και εξοικονομώντας σημαντικούς πόρους από την αποστολή τους στην Αθήνα. Ο εκσυγχρονισμός και η αναβάθμιση της διαθέσιμης τεχνολογίας θα προσφέρει την απαιτούμενη πιστοποίηση των διενεργούμενων εξετάσεων (ISO). Η επιτάχυνση της διαδικασίας εξέτασης των δειγμάτων και της  περαίωσης των εργαστηριακών εξετάσεων θα συμβάλλει εν κατακλείδι στην ταχύτερη απονομή της δικαιοσύνης. Μόνο με αυτόν τον τρόπο μπορεί να επιτευχθεί το αναγκαίο τρίπτυχο μιας ολοκληρωμένης Εγκληματολογικής Υπηρεσίας (ταχύτητα, αξιοπιστία, χαμηλό κόστος).

Όπως απεδείχθη και με την ίδρυση του Τομέα Εξέτασης Ψηφιακών Πειστηρίων της Υ.Ε.Ε.Β.Ε., το οποίο αποσυμφόρησε καταλυτικά το αντίστοιχο Εργαστήριο της Δ.Ε.Ε. και εξυπηρετούνται άμεσα οι Υπηρεσίες αρμοδιότητας Υ.Ε.Ε.Β.Ε., έτσι και η ίδρυση των Εργαστηρίων αυτών θα δώσει άλλη διάσταση στην αποτελεσματικότερη λειτουργία της Υπηρεσίας συνολικά. Άλλωστε σε αντιστοιχία με τη διεθνή πρακτική, αυτός πρέπει να είναι και ο επιδιωκόμενος στόχος κάθε φορά. Να γίνονται τομές προς όφελος του κοινωνικού συνόλου κάθε φορά που οι ανάγκες το επιβάλλουν.

Για την επάνδρωση των προτεινόμενων Εργαστηρίων, θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν στελέχη από το επιστημονικό δυναμικό του Σώματος, χωρίς επιβάρυνση των δημοσιονομικών δεδομένων με πρόσθετες προσλήψεις. Στην ΥΕΕΒΕ (αλλά και την ευρύτερη περιοχή της Κεντρικής Μακεδονίας) υπηρετεί σήμερα υψηλής κατάρτισης επιστημονικό προσωπικό, κάτοχοι συναφών μεταπτυχιακών και διδακτορικών διπλωμάτων. Μάλιστα έχει αναπτύξει συνεργασία με ερευνητικούς φορείς και ιδρύματα για την προώθηση της έρευνας στο πεδίο των Εγκληματολογικών Επιστημών.

Προς την κατεύθυνση αυτή, σε Διεθνές Συνέδριο Νανοτεχνολογίας & Νανοϊατρικής, παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα Μεταπτυχιακή Διπλωματική Διατριβή σχετικά με την αξιοποίηση της Νανοτεχνολογίας στην έρευνα της σκηνής του εγκλήματος. Επιπλέον, επιστήμονες και πραγματογνώμονες της Υπηρεσίας σε συνεργασία με το Εθνικό Κέντρο Έρευνας & Τεχνολογικής Ανάπτυξης, πέτυχαν πρόσφατα την ανάπτυξη ειδικού λογισμικού για την ταχύτατη επεξεργασία ψηφιακών πειστηρίων.

Στο πλαίσιο αυτό και με δεδομένη την αλματώδη εξέλιξη της τεχνολογίας, η ενδεχόμενη ίδρυση και λειτουργία ενός Πρότυπου Κέντρου Εγκληματολογικών Επιστημών στη Βόρεια Ελλάδα, συνδυάζει σπουδαία συγκριτικά πλεονεκτήματα, προσφέροντας τη δυνατότητα αναδείξεως της Θεσσαλονίκης σε κέντρο περιφερειακής ανάπτυξης. Με δεδομένη την γεωγραφική της θέση, μπορεί να αποτελέσει έναν πόλο εκπαίδευσης και μετεκπαίδευσης στελεχών στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων και της Ν.Α. Ευρώπης, σε θέματα Εγκληματολογικών Επιστημών. Παράλληλα μέσα σ΄ένα ισχυρό επιστημονικό περιβάλλον με ερευνητικές υποδομές, που οριοθετείται αφενός από τα υφιστάμενα ακαδημαϊκά ιδρύματα (π.χ. Α.Π.Θ., Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, Διεθνές Πανεπιστήμιο, Aνωτάτη Διακλαδική Σχολή Πολέμου, Εθνική Σχολή Δικαστών, Στρατιωτική Σχολή Αξιωματικών Σωμάτων) και αφετέρου  από διακεκριμένους φορείς έρευνας όπως το Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (Ε.Κ.Ε.Τ.Α.), η Ζώνη Καινοτομίας κ.λ.π., η ίδρυση ενός αντίστοιχου κέντρου θα επέτρεπε τη διαρκή βελτίωση, εξέλιξη και αναβάθμιση των εγκληματολογικών μεθόδων που ήδη εφαρμόζονται αλλά και την ανακάλυψη νέων προηγμένων τεχνικών, προσδίδοντας μια νέα διάσταση κοινωνικής προσφοράς με ευρύτατο πεδίο εφαρμογών, διεθνούς προβολής  και αναγνώρισης. Μάλιστα πολλές από τις παραπάνω δράσεις θα μπορούσαν να χρηματοδοτηθούν μέσα από ευρωπαϊκά επιδοτούμενα προγράμματα στους τομείς της Εφαρμοσμένης Εγκληματολογίας παράγοντας ως προϊόν υψηλής προστιθέμενης αξίας, νέο και απόλυτα καταρτισμένο επιστημονικό δυναμικό ικανό να ανταποκριθεί με επάρκεια στο υψηλό του καθήκον.

Φρονούμε ότι η εφαρμογή και η υλοποίηση των ανωτέρω δεν αποτελεί μια ανεδαφική ουτοπία αλλά μια πολλά υποσχόμενη προοπτική που είναι ευκαιρία να λάβει σάρκα και οστά στη χώρα μας. Ευελπιστούμε ότι η Ελληνική Πολιτεία θα ενστερνιστεί και θα υιοθετήσει τις συγκεκριμένες προτάσεις, αξιοποιώντας τα συγκριτικά πλεονεκτήματα που προσφέρει η Μακεδονία και η πόλη της Θεσ/νίκης, βάζοντας έτσι τα θεμέλια για ένα σύγχρονο, αποτελεσματικό και αποκεντρωμένο Κράτος.

Η ΠΟΑΞΙΑ ας προβεί σε κάθε απαραίτητη ενέργεια για την προώθηση των προτάσεων αυτών προς πάσα προσήκουσα κατεύθυνση (Αυτοδιοίκηση, Περιφέρεια, Υπουργεία Μακεδονίας – Θράκης / Παιδείας / Δικαιοσύνης /  Εσωτερικών - Προστασίας του Πολίτη, κ.κ. Βουλευτές Κεντρικής Μακεδονίας, ΑΕΙ –ΤΕΙ Κεντρικής Μακεδονίας, Ε.Κ.Ε.Τ.Α.).

Του Αστυνόμου Α΄ ΤΖΗΜΟΠΟΥΛΟΥ Δημητρίου (Δρ. Χημικός / M.Sc. / Φαρμακοποιός)